“โดยภาพรวม การเลือกตั้งยังเป็นไปด้วยความเรียบร้อย”

.

18.00 น. (7 พ.ค. 2566) หลังปิดหีบ 1 ชั่วโมง นายแสวง บุญมี เลขาธิการคณะกรรมการการเลือกตั้ง แถลงสรุปภาพรวมการเลือกตั้ง ระบุว่าการเลือกตั้งในวันนี้มีปัญหา 3 ประการ คือ อากาศร้อน สถานที่บางแห่งคับแคบเมื่อเทียบกับจำนวนผู้มาลงคะแนน และการจราจรติดขัด

.

ทว่าปัญหาที่สะท้อนจากอาสาสมัครสังเกตการเลือกตั้ง ในหลายเขตทั่วประเทศ กลับพบว่า ปัญหาการเลือกตั้งมิได้มีเพียงเรื่องของอากาศร้อน สถานที่คับแคบหรือการจราจรติด หากแต่เกี่ยวพันกับการจัดการเลือกตั้ง 4 ประเด็นคัดสรรถัดจากนี้ สมควรอย่างยิ่งที่จะนำบทเรียนเหล่านี้มาพิจารณาเตรียมพร้อมให้วันเลือกตั้งใหญ่ที่จะมาถึงในวันที่ 14 พ.ค. นี้ เป็นไปด้วยความโปร่งใสและเป็นธรรม

.

1. รายงานจำนวนบัตรเลือกตั้ง

.

ปัญหาการอำนวยการจัดการเลือกตั้ง ในเรื่องการปิดประกาศเอกสารให้ข้อมูลที่บอร์ดหน้าหน่วยเลือกตั้ง โดยเฉพาะ ความผิดพลาดเกี่ยวกับ เอกสารแบบ ส.ส. 5/5 (ประกาศรายการเอกสารเกี่ยวกับจำนวนบัตรเลือกตั้งก่อนลงคะแนน ซึ่งจะมีการระบุจำนวนบัตรเลือกตั้งทั้งหมดที่หน่วยเลือกตั้งนั้นได้รับมา และระบุจำนวนผู้มีสิทธิเลือกตั้งในหน่วย) เป็นประเด็นที่พบกันมากที่สุด โดยเฉพาะจากข้อมูลจากอาสาสมัคร (ยังไม่รวมข้อร้องเรียนที่มาจากประชาชนทั่วไป)

.

รวมถึงยังมีประเด็นอื่นๆ อีก เช่น ที่บอร์ดปิดประกาศรายการข้อมูลผู้สมัครเแบบแบ่งเขตเลือกตั้งในบางจังหวัดตกหล่น บัตรเลือกตั้ง 2 ใบ ที่แตกต่างกันทั้งสีของบัตรและหมายเลขผู้สมัคร

.

ขณะที่ประเด็นการขนคนมาเลือกตั้งล่วงหน้า ซึ่ง กกต. ให้คำตอบเพียงว่าต้องตรวจสอบต่อไป

.

อย่างไรก็ตามประเด็นที่น่ากังวล จากการจับตาการเลือกตั้งของอาสาสมัครอีกประการ คือประเด็นการรายงานจำนวนบัตร ซึ่งสะท้อนให้เห็นจากการที่หลายหน่วยเลือกตั้งไม่แสดงเอกสารแจ้งจำนวนบัตรเลือกตั้งของหน่วยเลือกตั้งก่อนเลือกตั้ง

.

รายงานจากอาสาสมัครสังเกตการณ์เลือกตั้ง พบปัญหาเกี่ยวกับเอกสาร 5/5 หรือเอกสารประกาศรายการเกี่ยวกับจำนวนบัตรเลือกตั้งก่อนการออกเสียงลงคะแนน ซึ่ง กปน. ไม่ได้ติดเอกสารประกาศ 5/5 บนกระดาน ขณะที่บางพื้นที่มีการติดเอกสารประกาศ 5/5 แต่ไม่ได้กรอกรายละเอียดจำนวนบัตรเลือกตั้งที่รับมา หรือไม่ได้ระบุตัวหนังสือกำกับด้านหลัง นำมาสู่ข้อกังวลอาจจะทำให้บัตรเลือกตั้งไม่สัมพันธ์กับผู้ใช้สิทธิ์จริง ซึ่งขั้นตอนต่อไปจำเป็นต้องติดตามการคัดแยกบัตรเลือกตั้ง ว่าจะถูกนไปนับคะแนนตามเขตเลือกตั้งจริงหรือไม่

.

อาสาสมัครบางส่วนได้รายงานเรื่องดังกล่าวให้แก่เจ้าหน้าที่ กปน. ซึ่งในบางพื้นที่ก็ให้ความร่วมมือในการนำเอกสารมาติดบนกระดานประกาศให้ถูกต้องตามระเบียบของ กกต.

.

นอกจากนี้ ยังมีรายงานจากอาสาสมัครว่า ในบางหน่วยเลือกตั้ง มีจำนวนผู้มีสิทธิเกินจำนวนบัตรเลือกตั้งที่รับมา

.

2. การกรอกเลขไปรษณีย์บัตรเลือกตั้ง

.

กรณีนี้พบว่า กรรมการประจำหน่วยเลือกตั้ง (กปน.) บางแห่ง มีความสับสนในการเขียนเลขหน้าซองจดหมายผู้มีสิทธิ์เลือกตั้งผิด จนนำมาสู่ความกังวลว่าบัตรเลือกตั้งที่ลงคะแนนจะถูกส่งไปผิดหน่วยเลือกตั้งหรือคนละจังหวัดได้

.

จากรายงานของอาสาสมัคร We Watch พบว่า มีการเขียนรหัสเขตเลือกตั้งหน้าซองบัตรเลือกตั้งผู้ใช้สิทธิ โดยบางหน่วยได้เขียนหมายเลขเขตเลือกตั้งผิด รวมถึงมีกรณีกรอกรหัสไปรษณีย์แทนหมายเลขเขตเลือกตั้ง

.

ย้อนไปก่อนหน้าการปิดหีบ เวลา 15.00 น. นายแสวง บุญมี ระบุว่า เพื่อไม่ให้เกิดความเข้าใจผิด รหัสที่กรรมการประจำหน่วยจะกรอก รหัส 2 ตัวแรกคือ รหัสจังหวัด ส่วน 3 ตัวหลังคือรหัสเขตเลือกตั้ง ซึ่งรหัสเขตเลือกตั้ง จะเป็นตัวเลขคนละตัวกับรหัสไปรษณีย์ เช่น จังหวัดนนทบุรี รหัสไปรษณีย์ 2 ตัวแรกคือ 12 แต่รหัสเขตเลือกตั้ง 2 ตัวแรก คือ 11

.

ทั้งนี้เลขาธิการคณะกรรมการการเลือกตั้งยอมรับว่า เป็นความผิดพลาดของเจ้าหน้าที่ แต่ทุกอย่างปฏิบัติหน้าที่โดยสุจริต แต่ต้องตรวจสอบว่าเป็นความผิดพลาดโดยสุจริตหรือไม่

.

3. การอำนวยความสะดวกต่อผู้ใช้สิทธิ์

.

รายงานจากอาสาสมัครพบว่า บรรยากาศการเลือกตั้งล่วงหน้ามีผู้ออกไปใช้สิทธิจำนวนมาก สภาพอากาศร้อน แดดจัด หลายหน่วยเลือกตั้งไม่มีการจัดสถานที่ที่มีร่ม ขณะที่มีรายงานข่าวว่าประชาชนบางส่วนมาเลือกตั้งล่วงหน้าโดยไม่ทราบว่าต้องลงทะเบียนก่อน นอกจากนี้บางหน่วยเลือกตั้งที่มีผู้สูงอายุ ประสบอุปสรรคในการลงคะแนนที่บัตรเลือกตั้งต่างสี และมีหมายเลขผู้สมัครที่แตกต่างกันระหว่างบัตรเลือกตั้งแบบบัญชีรายชื่อและบัตรเลือกตั้งแบบเขตเลือกตั้ง

.

ปัญหาการอำนวยความสะดวกนี้ยังรวมไปถึงความเขาใจต่อสิทธิในการสังเกตการณ์เลือกตั้งของประชาชน อาสาสมัครสังเกตการเลือกตั้งรายงานจากเขตเลือกตั้งกลางหอประชุมอำเภอเมืองมหาสารคาม ระบุว่า เจ้าหน้าที่บางรายยังมีความเข้าใจผิดกับประชาชน โดยไม่ยอมให้ใช้บัตรประชาชนผ่านแอปพลิเคชั่น Thaid

.

กรณีหน่วยเลือกตั้งศาลากลางจังหวัดนครพนม พบปัญหาความสับสนอีกประการ คือบัตรเลือกตั้งมี 2 ใบ ที่มีหมายเลขไม่ตรงกันและไม่มีรายละเอียดในบัตรแบ่งเขต ซึ่งตัวอย่างบัตรหน้าหน่วยพิมพ์สีขาว-ดำ แต่บัตรเลือกตั้งมี 2 สี คือ สีม่วงและเขียว ทำให้เกิดไม่ชัดเจน ขณะเดียวกัน การจัดหน่วยเลือกตั้งนอกเขตมีมาตรฐานที่ไม่ตรงกัน บางหน่วยแบ่งกลุ่มตามภูมิภาคและกลุ่มจังหวัด บางหน่วยแบ่งตามตัวอักษร

.

นอกจากนี้ หน่วยเลือกตั้งไม่เอื้อให้ผู้พิการ ทั้งยังไม่มีการอำนวยความสะดวกในเรื่องการจราจรในพื้นที่หน่วย เช่น พื้นที่ประชากรหนาแน่นหรือเขต 1 ของแต่ละจังหวัด มากไปกว่านั้น หน่วยเลือกตั้งหลายแห่งไม่มีนาฬิกา

.

4. ปัญหาหลังปิดหีบ

.

เวลา 17.00 น. หลังปิดหีบ อาสาสมัครในหลายเขตยังคงจับตาการทำงานของเจ้าหน้า เช่น หน่วยเลือกตั้งศาลากลาง จ.สมุทรปราการ พบการแก้ไขรหัสเขต โดยการขีดฆ่า และเซ็นกำกับก่อนส่งให้ไปรษณีย์ พบการแก้ไขรหัสเขต โดยการขีดฆ่า และเซ็นกำกับก่อนส่งให้ไปรษณีย์ และหน่วยเลือกตั้งศูนย์ราชการจังหวัดนนทบุรี พบว่า หลังการปิดหีบมีการส่งมอบบัตรเลือกตั้งให้กับไปรษณีย์ไทย มีแต่เพียงเจ้าหน้าที่ไปรษณีย์ไทยดูแล

.

หน่วยเลือกตั้งหอประชุมอำเภอภูเขียว จ.ชัยภูมิ เจ้าหน้าที่ทำลายบัตรเลือกตั้งที่เหลือโดยการเจาะบัตรเลือกตั้งตรงกลางบัตรที่เหลือและร้อยเชือกด้วยเชือกสีขาวแดงตามระเบียบ กกต. โดยเจ้าหน้าที่นำถุงกระสอบจดหมายขึ้นรถแล้วรัดปิดสนิทเพื่อนำไปยังศูนย์คัดแยกที่ จ.นครราชสีมา ทั้งนี้ ระหว่างที่เจ้าหน้าที่ไปรษณีย์ขับรถไปยังจังหวัดนครราชสีมาต้องมีเจ้าหน้าที่ตำรวจติดตามไปด้วย

.

จะเห็นได้ว่าปัญหาตั้งก่อน-ระหว่าง-หลังการลงคะแนนเลือกตั้ง ยังพบในทุกกระบวนการ อย่างไรก็ตามเหล่านี้เป็นเพียงประเด็นคัดสรร ที่เกิดขึ้นหลายเขตทั่วประเทศ ซึ่งนำมาสู่ความกังวลในการจับตาต่อไปว่า ในการเลือกตั้งทั่วไปสนามใหญ่ ปัญหาเหล่านี้จะได้รับการแก้ไขอย่างไร รวมไปถึงจะรับมืออย่างไร เมื่อวันเลือกตั้งใหญ่ 14 พ.ค. 2566 มาถึง ท่ามกลางตัวเลขการใช้สิทธิ์ของประชาชนเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยยะสำคัญ

—————————————

ร่วมเป็นอาสาสมัคร We Watch สังเกตการณ์วันเลือกตั้ง

ได้ที่ https://forms.gle/hfCJCmGWrHFUYwFMA

และสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ line oa : @wewatchthailand หรือคลิกที่นี่ https://lin.ee/f2vj106

.

มาเป็นส่วนหนึ่งของการร่วมจับตาเลือกตั้งไปกับพวกเรา

#จับตาเลือกตั้ง2566#เลือกตั้ง66#จับตาเลือกตั้ง#wewatch#เลือกตั้งล่วงหน้า